Kumaş Boyama Hakkında Merak Edilenler

İnsanlar varlığını sürdürmeye başladığı ilk andan beridir doğaya, onun renklerine büyük hayranlık duyar. Hangimiz yemyeşil ağaçları ya da güneşin battığı zaman oluşan kızıllığı izlemeyi sevmez ki. Bu nedenle insanlar gördüğü renklere sahip olmak, üstlerinde taşımak için boya oluşturmaya ve kullanmaya başlamışlardır. Boyalar ilk olarak hayvan ve bitkilerden elde edilmiş olsa da günümüzde renk çeşitliliğinin artmasıyla diğer renkleri oluşturmak için yapay olarak boyalar üretilmeye başlandı. Gerek evimizde gerek kıyafetlerimizde ve hatta kendimizde bile (dövme, saç boyama vs.) hayatımızın birçok yerinde kullanılıyor. Bloğumuzda fabrikalarda üretilen kumaşların boyanmasında hangi tekniklerin kullanıldığını ve boyamak istediğiniz bir kumaşta hangi boyaların kullanılması gerektiğini ve aktaracağız.

Elde Kumaş Boyamak

Evde kumaş boyamak için çeşitli yöntemler vardır. Çamaşır makinesinde, manuel ya da boya kullanarak istediğiniz renge ulaşmak bunlardan bazılarıdır. Aşağıda hangi kumaşlar için hangi boyalar kullanılmalı onların tablosuna göz atalım.

KUMAŞ	BOYA
Pamuk/ Viskoz/ Modal	Boyar Madde, Reaktif Boyar, Kükürtlü Boya, İnkişaf Boya
Poliamid/ Polyester	Reaktif Boyar, İnkişaf Boya, Metalkompleks Boya, Pigment Boya
Keten	Küp Boyar, Kükürtlü Boya, İnkişaf Boya
Yün	Boyar Madde, Metalkompleks Boya
Sentetik Lif	Küp Boyar, Dispersiyon Boya, Pigment Boya
İpek	Küp Boyar

Boyar Madde

Kumaşları renkli hale getirirken kullanılır. Doğal ve yapay boyar maddeler olmak üzere ayrılır. Doğal boyaların birçoğu bitkilerden elde edilir. (Yapraklar, ağaç kabuğu, mantarlar vs.) Yapay boyar maddeler dokuma sanayisi dişinde diğer maddelerin renklendirilmesinde de kullanılmaktadır. (Deri, baskı boyaları, şekerlemeler vs.) Boyar madde bazı ortamlarda çözünerek renk verir.

Reaktif Boyar

Reaktif boyar maddelerin diğer boyar maddelerden ayıran en önemli özelliği elyaf ile kovalent bağ yapmasıdır. Renk seçeneği geniştir.

Küp Boyar

Karbonil yapıdadır. Suda çözünmez. Renk seçeneği geniş değildir. Pamuklularda koyu renkli renklendirilmelerinde kullanılır.

Pigment Boyar

Pigment suda çözünmez, inorganik maddelerdir. Pigment bazlı mürekkepler uzun ömürlüdür, dayanıklıdır. Genellikle pamuklu ve sentetik lifler boyanmasında kullanılır. Pigment boyarın renk yelpazesi oldukça geniştir.

Kükürt Boyar

İlk olarak pamuk-keten için kullanılmıştır. Koyu ve mat renklerde bu boya daha çok kullanılır. Suda çözünmezler.

Fabrikada Kumaş Boyama

Fabrikada, boyahanelerde iplik boyanabildiği gibi kumaş baskısı sırasında da boyanabilir.

İplik Boyama

Lifler iplik haline getirildikten sonra, kumaş haline gelmeden önce boyanır. İplik boyamada renkler daha çok ortaya çıkar ve elyaf boyamaya nazaran daha az maliyetlidir. İplik boyama iki şekilde gerçekleştirilir.

Bobin Boyama

Bobin halindeki iplikler özel aparatlarla (boyama konikleri) boyanır. Bu konikler silindirik gövdeli ve yüksek sıcaklara çıkan makinelerdir. Bu yöntem uygulama kolaylığı açısından en sık kullanılan yöntemdir. Boyama işlemi gerçekleştirildikten sonra hava üfleyen makinede kurutulur ve kumaş olmak için hazır hale gelir.

Çile Boyama

En eski yöntemlerden biridir. İplik belli uzunluktaki halkaya belli bir gerginlikte sarılır ve makineyle boyanır. Bobin boyamaya göre daha maliyetli ve zahmetlidir. Esnek veya esnemeye müsait hassas ipliklerin boyanmasında kullanılır.

Baskı Boyama

Kumaşta baskının birden çok yöntemi vardır. Günümüzde en sık kullanılan dijital baskıdır. Dijital baskıda bilgisayar destekli tasarım yapılır. Metraj şeklinde yapılan yönteminde, kartuşlardan boya püskürtülür. Parça şeklinde yapılan yönteminde ise kartuşların içinde baskı için lazım olan boyalar bulunur ve boya ölçüsü kontrol panelinden yönetilir.

(Biz Kaf Kumaş ekibi olarak baskılı kumaşlarımızda Oeko-Tex sertifikalı su bazlı boyalar kullanıyoruz. Su bazlı boyalar suda kolay çözünür ve dayanıklı bir hale gelir. Aynı zamanda hızlı kuruyan, az koku üreten, kolay temizlenen, rengini uzun zaman koruyan bu boya çevre dostudur.)

Kumaş ile ilgili merak ettiğiniz bilgilere diğer bloglarımızdan ulaşabilirsiniz.

Yazar: Kaf Kumaş Ekibi